Μπαντανά Μαρίκα, Λογοθεραπεύτρια
Συνέντευξη από τη Σοφία, φίλη μου, προσωπική μου ηρωίδα και μητέρα 2 κοριτσιών με Αυτισμό.
Μπορείς να συστηθείς και να μας συστήσεις και τις κόρες σου;
Λέγομαι Σοφία κι έχω δύο κορούλες, τη Λυβέρια και την Άννα οι οποίες είναι και οι δύο στο φάσμα του αυτισμού.
Πόσο χρονών είναι οι κόρες σου και σε ποιά τάξη πηγαίνουν;
Είναι 6,5 ετών (είναι δίδυμες). Η Άννα πηγαίνει 1η Δημοτικού και η Λυβέρια πηγαίνει στο Νηπιαγωγείο.
Σε τι σχολείο πηγαίνουν;
Η Άννα πηγαίνει σε τυπικό σχολείο με (υποτίθεται) παράλληλη στήριξη. Η Λυβέρια πηγαίνει σε ειδικό.
Υπάρχει κάποιο ειδικό πρόγραμμα για παιδιά με δυσκολίες;
Δυσκολεύομαι να σου απαντήσω γιατί γενικά στην Ελλάδα τα πράγματα είναι πολύ μπερδεμένα και τίποτα δεν είναι συγκεκριμένο. Υπάρχουν διάφορα προγράμματα για παιδιά με ιδιαιτερότητες, αλλά θέλει ψάξιμο και τύχη γιατί δεν υπάρχει κανένας να σε καθοδηγήσει. Μεγάλη συζήτηση…
Τι ιδιαίτερα χαρακτηριστικά είχαν τα κορίτσια σου όταν ήταν πιο μικρές;
Η Λυβέρια που είναι πιο χαμηλά στο φάσμα ήταν και το παιδί που καταλάβαμε πρώτο ότι είχε κάτι το «ξεχωριστό». Από μωρό ήταν πίσω σε σχέση με τα υπόλοιπα συνομήλικά της παιδιά, καθυστέρησε να γυρίσει από ανάσκελα σε μπρούμυτα, να σηκωθεί να καθίσει, να μπουσουλήσει (και είχε και ένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικό μπουσούλισμα, για να είμαι ειλικρινής), να περπατήσει, να μασήσει, να μιλήσει. Σε όλα ήταν ιδιαίτερα πίσω για την ηλικία της, κι ακόμη είναι. Σε πιο μικρή ηλικία δεν ανταποκρινόταν στο όνομά της, δεν ανεχόταν να την αγγίζει κανείς εκτός από εμένα, τον μπαμπά και τη γιαγιά της, δεν είχε σχεδόν καθόλου βλεμματική επαφή και τα ξεσπάσματά της ήταν σχεδόν επί καθημερινής βάσεως, πολύ έντονα και κρατούσαν αρκετή ώρα. Το παιχνίδι της ήταν στερεοτυπικό και απουσίαζε κάθε συμβολικό στοιχείο που θα έπρεπε να υπάρχει ενώ προτιμούσε την απομόνωση από το να βρίσκεται με άλλα παιδιά. Η Άννα, που είναι αρκετά υψηλά στο φάσμα (βασικά μιλάμε για Asperger), αργήσαμε να καταλάβουμε ότι κάτι συμβαίνει γιατί ακριβώς επειδή είναι «υψηλά», κρυβόταν. Είχε, παρ’όλα αυτά, πρόβλημα στην ομιλία με ακατάπαυστη ηχολαλία, στην κατανόηση του λόγου, στην επικοινωνία γενικότερα. Αυτό ήταν και το σημείο όπου προκάλεσε το ενδιαφέρον της εργοθεραπεύτριας που έχει το κέντρο που πηγαίναμε τη Λυβέρια και μας συνέστησε να δούνε ειδικοί και την Άννα.
Τώρα;
Τώρα, και μετά από χρόνια παρέμβασης, βρίσκονται και οι δύο σε πολύ καλύτερο σημείο. Η Λυβέρια έχει αποκτήσει λόγο (όχι παραγωγικό, βέβαια, ως επί το πλείστον ρομποτικός και ηχολαλικός), έχει πολύ καλύτερη βλεμματική επαφή, από τότε που αναπτύχθηκε ο λόγος της μειώθηκαν αισθητά και τα ξεσπάσματα θυμού της, είναι περισσότερο κοινωνική… και πάρα πολύ γλυκούλα! Η Άννα έχει κάνει κι εκείνη πολύ μεγάλα βήματα στο κομμάτι της επικοινωνίας της, μειώθηκε η ηχολαλία της, μπορεί και κρατάει μία συζήτηση και παραμένει σε αυτή για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Είχαν δυσκολίες στην επικοινωνία σε πιο μικρή ηλικία;
Πολύ μεγάλο, και με τις δύο. Θα περίμενε κανείς ότι το επικοινωνιακό πρόβλημα θα ήταν μόνο με τη Λυβέρια επειδή δεν είχε λόγο. Δεν ήταν έτσι, όμως. Υπήρχαν δυσκολίες και με την Άννα, γιατί ενώ είχε λόγο, δεν ήταν παραγωγικός. Μπορεί να μιλούσε ακατάπαυστα, αλλά σχεδόν τίποτα από αυτά που έλεγε δεν συνδεόταν με τη συζήτηση που της έκανε κάποιος. Δεν καταλάβαινε ερωτήσεις, με αποτέλεσμα οι απαντήσεις της να φαίνονται ασύνδετες. Το γεγονός, όμως, ότι «συζητούσε» (έστω και με τον δικό της τον τρόπο), μας έδιχνε ότι το παιδί είχε ανάγκη για επικοινωνία και μας ωθούσε να βρούμε τον τρόπο να τη βοηθήσουμε τόσο στην κατανόηση όσο και στην έκφραση.
Τώρα πώς είναι η επικοινωνία τους; Έχει αλλάξει σε σχέση με το παρελθόν;
Η Λυβέρια έχει λόγο, που για εμάς αυτό είναι πολύ σημαντικό. Σαφώς και είναι αρκετά πιο πίσω από τα υπόλοιπα παιδιά της ηλικίας των 6,5 ετών, αλλά με αυτόν τον λόγο που έχει σε συνδυασμό με την χρήση κάποιων συγκεκριμένων μεθόδων που υπάρχουν για παιδιά στο φάσμα (TEACCH, ας πούμε, ή ComicStrips, γενικά ένας συνδυασμός οπτικών βοηθημάτων), η επικοινωνία τόσο μεταξύ μας όσο και εκείνης με τον υπόλοιπο κόσμο έχει βελτιωθεί πάρα πολύ. Η Άννα έχει απίστευτο λεξιλόγιο που πολλές φορές κι εμάς μας προκαλεί έκπληξη (το οποίο, μας έχουν εξηγήσει, είναι σύνηθες σε παιδιά που βρίσκονται αρκετά υψηλά στο φάσμα). Έχει ακόμη μεγάλες δυσκολίες στο να εκφράσει αυτό που σκέφτεται με τρόπο κατανοητό, αλλά κάθε μέρα προσπαθεί όλο και περισσότερο. Μετά από ένα σεμινάριο για γονείς που έχουν παιδιά στο φάσμα, μπόρεσα να καταλάβω κι εγώ καλύτερα τους «κώδικες επικοινωνίας» που χρειάζεται να «χακάρει» ένας γονιός προκειμένου να αποκωδικοποιήσει το παιδί του, κι αυτό έχει συμβάλλει ακόμη περισσότερο στην ενίσχυση της επικοινωνίας μεταξύ μας. Δεν το έχω καταφέρει σε τέλειο βαθμό, αλλά έχω γίνει ένας πολύ καλός «μεταφραστής» για να μπορώ να βοηθήσω τόσο εκείνη να βρει τρόπους να εκφράσει τον εαυτό της όσο και τον έξω κόσμο να γίνει κατανοητός μέσα στο υπέροχα μοναδικό αυτιστικό μυαλουδάκι της!
Ποια ήταν τα πρώτα σημάδια που είδες και υποψιάστηκες ότι κάτι είναι διαφορετικό με τα κορίτσια;
Με τη Λυβέρια ήταν… καθώς είναι δίδυμη με την αδερφή της, παρατηρούσα μία διαφορά στους χρόνους ανάπτυξης και προόδου. Και η ψαλίδα αυτή με τον καιρό αντί να κλείνει, άνοιγε. Ενός έτους και δεν μπορούσε ακόμη να καθήσει, δε μιλούσε καθόλου, ελάχιστη έως μηδενική βλεμματική επαφή, τα φαγητά της έπρεπε να είναι όλο πολτοποιημένα, δεν αντιδρούσε στο όνομά της, το παιχνίδι της ήταν εντελώς στερεοτυπικό και ασυνήθιστα απλό για την ηλικία της, ακόμη κι όταν βρισκόταν με άλλα παιδάκια εκείνη προτιμούσε να υπάρχει μόνη της. Επέμενα στην παιδίατρο, εκείνη μου έλεγε να δώσουμε κι άλλο χρόνο στο παιδί, μέχρι που λίγο πριν κλείσει τους 18 μήνες αποφάσισε κι εκείνη ότι έπρεπε πλέον να απευθυνθούμε σε κάποιον ειδικό, και μας παρέπεμψε σε παιδο-νευρολόγο. Με την Άννα μπορώ να πω ότι ξεγελαστήκαμε. 3 περίπου ετών ζήτησε να τη δει η εργοθεραπεύτρια που έχει το κέντρο στο οποίο πηγαίναμε τη Λυβέρια για τις ιδιωτικές θεραπείες της. Και μετά με παρέπεμψε σε παιδο-αναπτυξιολόγο. Όπως προείπα, είχε θέματα με την ομιλία της και την επικοινωνία, αλλά θεωρούσαμε πως ήταν μέσα σε φυσιολογικά πλαίσια.
Σε ποια ηλικία διαγνώστηκαν με Διάχυτη Αναπτυξιακή Διαταραχή (ΔΑΔ)
Η Λυβέρια ήταν 3 ετών όταν πήραμε την πρώτη επίσημη διάγνωση που ανέφερε Διάχυτη Αναπτυξιακή Διαταραχή στα χέρια μας (μέχρι τότε οι διαγνώσεις της ανέφεραν «ψυχοκινητική καθυστέρηση»). Η Άννα ήταν 3,5.
Όταν σου ανακοίνωσαν τη διάγνωση σου εξήγησαν τι είναι ο Αυτισμός;
Όχι. Η Λυβέρια έκανε ήταν ήδη σε πρόγραμμα πρώιμης παρέμβασης και το μόνο που μου είπαν ήταν ότι έπρεπε οπωσδήποτε να συνεχίσει τις θεραπείες τις οποίες έκανε, καθώς και ότι θα της έκανε καλό να έμπαινε σε κάποιο πρόγραμμα ημερήσιας φροντίδας. Αλλά καμία πληροφόρηση γύρω από τον Αυτισμό, καμία κατεύθυνση, καμία καθοδήγηση. Γενικά στην Ελλάδα οι γονείς είναι παρατημένοι στη μοίρα της και είναι θέμα καθαρά τύχης σε ποιους ανθρώπους θα πέσουν και ποιοι θα θελήσουν να τους βοηθήσουν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο.
Τι αισθητηριακές δυσκολίες έχουν τα κορίτσια;
Η Λυβέρια είχε πολύ μεγάλες δυσκολίες με το στόμα της: έπρεπε οι τροφές που έβαζε στο στόμα της να είναι συγκεκριμένης υφής, οτιδήποτε άλλο απλά το πέταγε (διορθώθηκε με τη βοήθεια της λογοθεραπεύτριάς της στο κέντρο ημέρας που πήγαινε, αλλά δε θα αναφέρω το όνομά της γιατί ΤΗΝ ΑΓΑΠΑΜΕ ΠΟΛΥ!!!! <3 ). Της αρέσουν και αναζητάει έντονες πιέσεις στο σώμα και εξωτερικά στο στόμα της. Φοβάται τα ύψη και τρέμει όταν βρίσκεται σε καινούργιες καταστάσεις όπου τα πόδια της δεν ακουμπάνε σε στέρεο έδαφος. Παλαιότερα εάν έπεφτε νερό πάνω στα ρούχα της της προκαλούσε πανικό, τώρα αυτό έχει εξαλειφθεί. Η Άννα υπερχειλίζει και «κλείνει» εντελώς όταν βρίσκεται σε κατάσταση που τη «στριφογυρίζει» (όπως, ας πούμε, στο γύρω-γύρω στην παιδική χαρά). Δεν ανέχεται αγκαλιές, ιδιαίτερα όταν είναι πολύ «σφιχτές», από την άλλη όμως μία σφιχτή αγκαλιά μπορεί να την «αναδιοργανώσει» και να την ηρεμήσει όταν βρίσκεται σε κατάσταση υπερφόρτωσης. Καμία από τις δύο δεν έχει πρόβλημα με τις υφές των ρούχων, αλλά και οι δύο προτιμάνε να περπατάνε ξυπόλυτες όλον τον χρόνο.
Οι δυσκολίες στο κομμάτι της επικοινωνίας τις εμποδίζουν στις σχέσεις τους με τα άλλα παιδιά;
Η Λυβέρια πολύ δύσκολα επικοινωνεί με τα υπόλοιπα παιδάκια… άσε που δείχνει ότι ελάχιστα την ενδιαφέρει κάτι τέτοιο. Επικοινωνιακά και λεκτικά είναι πολύ πίσω σε σχέση με τα υπόλοιπα παιδιά της ηλικίας της, με αποτέλεσμα η επικοινωνία μεταξύ τους να γίνεται πολύ δύσκολη. Κι επίσης η Λυβέρια δεν μπορεί να ακολουθήσει εύκολα το παιχνίδι των υπόλοιπων 6χρονων, με τους κανόνες που μπαίνουν στα ομαδικά παιχνίδια σε αυτή την ηλικία. Τις περισσότερες φορές βρίσκεται στον ίδιο χώρο μαζί τους ναι μεν, αλλά ταυτόχρονα είναι απομονωμένη και απασχολείται μόνη της με κάποιον τρόπο. Αν όμως ένα παιδάκι θελήσει να την απασχολήσει προσωπικά και να παίξει εκείνο με τον «τρόπο» της Λυβέριας, τότε το πιο πιθανό είναι πως θα του επιτρέψει να μπει στον χώρο της. Για την Άννα ενώ φαινομενικά είναι πιο εύκολο, κι εκείνη όμως κάποιες φορές είτε δεν μπορεί να κατανοήσει τους κανόνες των παιχνιδιών είτε αδυνατεί να τους ακολουθήσει, με αποτέλεσμα να διαπληκτίζεται με τα παιδιά και να αποχωρεί απ’ το παιχνίδι. Στο σημείο αυτό να σημειώσω ότι δείχνει μία έντονα ιδιαίτερη προτίμηση στο παιχνίδι με συνομήλικα της αγόρια. Έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το παιχνίδι που κάνουν τα αγόρια σ ’αυτή την ηλικία είναι πολύ πιο κοντά στο παιχνίδι που χαρακτηρίζει και ευχαριστεί την ίδια: ακανόνιστο κι ανοργάνωτο τρέξιμο χωρίς πολλούς και τόσο συγκεκριμένους «κανόνες». Επίσης η Άννα επειδή αδυνατεί να εκφράσει τα αισθήματά της, πολλές φορές και ιδιαίτερα πάνω στο παιχνίδι, εκφράζει την ευχαρίστησή της με κραυγές. Ακόμη κι αυτό είναι περισσότερο αποδεκτό από τα αγοράκια από ότι από τα κοριτσάκια, των οποίων το παιχνίδι είναι περισσότερο οργανωμένο και πιο «ώριμο».
Μέχρι στιγμής ποιο ήταν το πιο δύσκολο πράγμα που είχες να αντιμετωπίσεις υπερασπιζόμενη τις κόρες σου;
Είναι διαφορετικά με τη Λυβέρια από ότι με την Άννα. Με τη Λυβέρια έχω να αντιμετωπίσω τα αδιάκριτα βλέμματα, τα περίεργα μάτια και τα υποτιμητικά σχόλια. Έχω ακούσει διάφορες κουβέντες όπως «θα κολλήσει τα υπόλοιπα παιδιά» μέχρι το «να την πας σε ίδρυμα γιατί όλα αυτά τα παιδιά εκεί καταλήγουν». Δουλεύω πολύ σκληρά για να πείθω τους ανθρώπους ότι δεν χρειάζεται να τη φοβούνται και πως τα παιδιά τους δε θα κολλήσουν τίποτα αν έρθουν σε επαφή μαζί της. Λυπηρό. Με την Άννα αυτό που με ταλαιπωρεί περισσότερο από όλα είναι η άρνηση των τριγύρω μας να δεχθούν ότι το παιδί έχει αυτή την ιδιαιτερότητα. Όπως ξαναείπα, η Άννα βρίσκεται ψηλά στο φάσμα και ξεγελάει. Οι περισσότεροι δεν αντιλαμβάνονται καν ότι έχει αυτισμό και η συνήθης απάντηση που λαμβάνω όταν τους το λέω είναι «είσαι σίγουρη? Εμένα μου φαίνεται φυσιολογική». Δεν μπορούνε να καταλάβουν ότι με αυτή τους τη στάση όχι μόνο ακυρώνουν το παιδί και τη μεγάλη προσπάθεια που καταβάλλει σε όλους τους τομείς της ζωής της επί καθημερινής βάσεως, αλλά παράλληλα δε βοηθάμε καθόλου και την εξέλιξή της. Ελπίζω πως κάποια στιγμή θα τα καταφέρω να τους το κάνω κατανοητό.
Ποια ήταν η πιο όμορφη στιγμή με τις κόρες σου μέχρι στιγμής;
Ειλικρινά δεν μπορώ να απαντήσω σε αυτή την ερώτηση. Είναι τόσες οι όμορφες στιγμές μαζί τους. Η ζωή μαζί τους είναι μία όμορφη στιγμή από μόνη της. Είναι τεράστια εμπειρία να ζεις μαζί τους, να μπαίνεις δειλά δειλά στον κόσμο τους, να τις συναναστρέφεσαι, να τις βλέπεις να αλληλοεπιδρούν, να παίζουν, να τσακώνονται, να σε αγκαλιάζου και η κάθε μία με τον τρόπο της να σου εκδηλώνει την αγάπη της. Δε νομίζω ότι υπάρχει πιο όμορφο χαμόγελο απ’το χαμόγελό τους. Τα κορίτσια μου είναι ένα μεγάλο, υπέροχο δώρο και μάθημα ζωής για το οποίο είμαι καθημερινά ευγνώμων! Είναι η δική μου Ολλανδία!!
Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση στο να μεγαλώνεις ένα παιδί με Αυτισμό;
Είχα διαβάσει σε ένα άρθρο ότι η διαφορά ενός αυτιστικού ανθρώπου με τους υπόλοιπους είναι ότι ενώ όλοι είμαστε υπολογιστές, εμείς είμαστε Windows ενώ εκείνος είναι Mac. Με βάση αυτό το παράδειγμα, λοιπόν, θα σου πω ότι η μεγαλύτερη πρόκληση για εμένα είναι να προγραμματίσω το μυαλό μου να δουλεύει σαν Mac. Πάρα πολύ δύσκολο, θα ομολογήσω. Και τις περισσότερες φορές νιώθω σα μεταφραστής όπου πρέπει να εξηγώ το παιδί μου στους άλλους και τους άλλους στο παιδί μου προκειμένου να υπάρξει μία σχετικά επιτυχής επικοινωνία. Η μεγαλύτερη πρόκληση για εμένα, όμως, είναι να καταφέρω να κάνω αυτά τα δύο παιδιά να μεγαλώσουν σε ανεξάρτητους ενήλικες που θα μπορούν να σταθούν στην κοινωνία μας χωρίς να έχουν ανάγκη την καθημερινή και συνεχή παρουσία ενός ενήλικα δίπλα τους. Να ξέρω πως όταν κάποια στιγμή εγώ «φύγω», εκείνες θα μπορούν να υπάρξουν μόνες τους.
Πώς άλλαξε η ζωή σου;
Ριζικά. Όταν μεγαλώνεις ένα τυπικό παιδί, μεγαλώνοντας εκείνο, αλλάζουν και οι απαιτήσεις του από εσένα, σιγά-σιγά αρχίζει και ανεξαρτητοποιείται με τον έναν τρόπο ή τον άλλον, το βλέπεις ότι παίρνει το δρόμο του με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Αυτό δεν ισχύει για ένα παιδί με αυτισμό: πρέπει να είσαι συνέχεια δίπλα του, συνέχεια μαζί του, σε μία συνεχή εκπαίδευση, σε έναν συνεχή αγώνα. Ξαφνικά η ζωή σου κατακλύζεται από ιατρικές ειδικότητες που μέχρι εκείνη τη στιγμή ίσως και να αγνοούσες: παιδο-νευρολόγος, παιδο-αναπτυξιολόγος, παιδο-ψυχίατρος, γενετιστής, εργοθεραπευτής, λογοθεραπευτής, φυσιοθεραπευτής, ειδικός παιδαγωγός κλπ κλπ. Όροι όπως «αισθητηριακή ολοκλήρωση», «ιδιοδεκτικό vs. αιθουσαίο σύστημα», «υπερχείλιση» γίνονται μέρος του καθημερινού σου λεξιλογίου. Δύσκολα βρίσκεις χρόνο για τον εαυτό σου που δεν συμπεριλαμβάνει τα παιδιά. Οικονομικά… ας μην το συζητήσουμε αυτό το κομμάτι καλύτερα. Είναι σαν να μπαίνεις σε έναν εντελώς καινούργιο κόσμο, και θα παραμείνεις εκεί. Και το θέμα είναι πως ο κόσμος αυτός δεν γίνεται εύκολα αντιληπτός και αποδεκτός από τους υπόλοιπους, ακόμη κι απ’τους οικείους σου ανθρώπους. Είναι ιδιαίτερα μοναχικός μέσα στην ομορφιά του.
Τι θα συμβούλευες άλλους γονείς που έχουν παιδάκια με ΔΑΔ;
Έχω παρατηρήσει πολλούς γονείς που ενώ έχουν διάγνωση των παιδιών τους, αρνούνται να το αποδεχτούν. Κι αυτό συνεπάγεται πολλά προβλήματα που όλα συνιστούν στην καθυστέρηση της προόδου των παιδιών, που σε μικρές ηλικίες είναι πολύ σημαντική. Συμβουλή μου είναι, εμείς οι γονείς με παιδιά με ΔΑΔ πρέπει να τα αποδεχτούμε πρώτοι, αν θέλουμε τόσο αυτά τα παιδιά να κάνουν βήματα μπροστά όσο και να τα αποδεχτούν και οι υπόλοιποι σε δεύτερο χρόνο. Ακούω συνέχεια γονείς να παραπονιούνται για αυτό το «τραγικό» που τους βρήκε που τους κατέστρεψε την οικογένεια, και είναι θλιβερό. Ο αυτισμός γίνεται τραγικός μόνο αν εμείς τον αντιμετωπίσουμε έτσι. Δε λέω ότι είναι εύκολο να μεγαλώνεις παιδί στο φάσμα, κάθε άλλο. Αλλά έχει τόση ομορφιά μέσα στα δύσκολά του. Μπορεί εμείς οι γονείς με παιδιά με ΔΑΔ να πρέπει να πασχίσουμε για να καταφέρουν τα παιδιά μας να κατακτήσουν πράγματα τα οποία για άλλα παιδιά θεωρούνται δεδομένα. Αλλά είναι τόση η χαρά και η ευχαρίστηση, τόση η ικανοποίηση που παίρνεις που δεν περιγράφεται (δε θα ξεχάσω ποτέ που τραγουδάγαμε απ’την χαρά μας όταν η Λυβέρια έφαγε για πρώτη φορά γεμιστό μπισκότο σε ηλικία 5 ετών και οι άλλοι να μας κοιτάνε περίεργα κι εμείς μόνο που δε στήσαμε χορό!). Ο Αυτισμός είναι ένας εντελώς ξεχωριστός κόσμος κι εμάς μας έχει δοθεί η ευκαιρία να τον γνωρίσουμε, ας την εκμεταλλευτούμε. Και μόνο όταν αγαπήσουμε εμείς οι ίδιοι το σιωπηλό κόσμο των μικρών μας, θα μπορέσουν να γίνουν αποδεκτά από τους υπόλοιπους ανθρώπους τριγύρω τους.
Υπάρχει κάτι που θα ήθελες να γνωρίζουν όσοι δεν είναι εξοικειωμένοι με την έννοια του Αυτισμού;
Είναι τόσα πολλά. Αλλά αν υποθέσουμε ότι αναφερόμαστε σε κάποιον που δεν γνωρίζει τίποτα, θα έλεγα ότι Αυτισμός δε σημαίνει πως έχω ένα μάτι, τρία αυτιά και έξι χέρια. Σημαίνει απλά ότι το μυαλό μου δουλεύει με διαφορετικούς τρόπους και ρυθμούς απ’το δικό σου. Δεν χρειάζεται να με φοβάσαι και να με απομονώνεις. Το μόνο που χρειάζεται είναι να με πλησιάσεις και να θελήσεις να με γνωρίσεις. Αυτό δε σημαίνει απαραίτητα πως θα με καταλάβεις, αλλά εμένα δε με ενδιαφέρει τόσο αυτό, όσο το να νιώσω ότι με δέχεσαι με τη διαφορετικότητά μου και πως με αγαπάς. Όταν με γνωρίσεις σου εγγυώμαι ότι θα με λατρέψεις γιατί, ω ναι, είμαι αξιολάτρευτη!!
Μπαντανά Μαρίκα – Λογοθεραπεύτρια
Κέντρο Παιδιού Εφήβου Οικογένειας Βούλας
πηγη http://babyradio.gr/
Το news-nea.gr ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρει περί των επωνύμων ή ανωνύμων σχολίων - απόψεων που φιλοξενεί. Σε περίπτωση που θεωρείτε πως θίγεστε από κάποιο εξ αυτών, επικοινωνήστε μέσω εμαιλ έτσι ώστε να αφαιρεθεί. Σχόλια που θα υποπέσουν στην αντίληψή μας, με αναφορές σε προσωπικά δεδομένα, τηλέφωνα, εμαιλ, υβριστικά ή συκοφαντικά, αλλά και αυτά που παραπέμπουν σε διαφήμιση θα αφαιρούνται.