ΥΓΕΙΑ

Ζάχαρη πόσο κακό κάνει. Βλάβες στην υγεία, παρενέργειες και επιπτώσεις – Διαβάστε το

Υπάρχει σχεδόν παντού. Μέσα σε εξωτικές σάλτσες, σε παιδικές τροφές, σε έτοιμα φαγητά από το σούπερ μάρκετ αλλά και σε προϊόντα fitness με χαμηλά λιπαρά. Είναι η γνωστή σε όλους μας ζάχαρη. Ένα πολύ μεγάλο μέρος του γενικού πληθυσμού δεν μαγειρεύει στο σπίτι και αγοράζει έτοιμα φαγητά ή τυποποιημένα τρόφιμα. Ως αποτέλεσμα η καθημερινή λήψη ζάχαρης είναι ιδιαίτερα μεγάλη.

Στην Αμερική η πρόσθετη ζάχαρη στα τρόφιμα αγγίζει το 17% των συνολικών θερμιδών που καταναλώνουν οι ενήλικες ενώ το ποσοστό στα παιδιά φτάνει το 14%. Ωστόσο οι αρχές κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου ώστε να κατέβει το νούμερο κάτω από το 10%.

Η επιστημονική κοινότητα πιστεύει πως η κατανάλωση ζάχαρης είναι ένας από τους βασικούς λόγους που ευθύνεται για την παχυσαρκία καθώς και άλλες χρόνιες παθήσεις όπως ο διαβήτης. Πάμε να δούμε τα βασικά προβλήματα και τις βλάβες που προκαλεί η ζάχαρη στην υγεία μας χωρίς να το καταλαβαίνουμε.

Η ζάχαρη μας παχαίνει

Τα ποσοστά παχυσαρκίας παγκοσμίως γιγαντώνονται. Η πρόσθετη ζάχαρη που βρίσκεται κυρίως στα αναψυκτικά και στα συσκευασμένα γλυκά είναι από τους βασικούς ένοχους.

Χυμοί, αναψυκτικά τύπου κόλα, κρύο τσάι και ενεργειακά ποτά είναι φορτωμένα με φρουκτόζη, ένα είδος απλού σακχάρου. Η κατανάλωση φρουκτόζης ανοίγει την όρεξη και την επιθυμία για φαγητό περισσότερο από τη γλυκόζη. Η γλυκόζη είναι το βασικό σάκχαρο που βρίσκεται στις αμυλώδης τροφές (1).

Επιπλέον η μεγάλη κατανάλωση φρουκτόζης ενδέχεται να προκαλέσει αντίσταση στη ορμόνη «λεπτίνη» η οποία ρυθμίζει την όρεξή σας και λέει στο σώμα μας πότε πρέπει να σταματήσουμε να τρώμε (2). Με απλά λόγια τα ζαχαρούχα ποτά και αναψυκτικά δεν κόβουν την πείνα σας. Ίσα ίσα την ανοίγουν για να καταναλώσετε περισσότερες θερμίδες (κυρίως σε υγρή μορφή) πράγμα που οδηγεί σε αύξηση βάρους.

Έρευνες έδειξαν πως τα άτομα που καταναλώνουν ποτά που περιέχουν ζάχαρη όπως αναψυκτικά και χυμούς ζυγίζουν κατά κανόνα περισσότερο από αυτούς που δεν πίνουν (3). Η κατανάλωση ζαχαρούχων ποτών σχετίζεται ακόμα με αύξηση τοπικού πάχους αλλά και αυξημένο σπλαχνικό λίπος στη μεσαία ζώνη που αυξάνει τπ ρίσκο για εμφάνιση διαβήτη και καρδιακών προβλημάτων (4).

Η ζάχαρη κλέβει την ενέργειά από τον οργανισμό

Τα τρόφιμα και τα ποτά με πρόσθετη ζάχαρη έχουν υψηλό γλυκαιμικό δείκτη. Όταν τα καταναλώσουμε αυξάνουν απότομα το σάκχαρο του αίματος και κατόπιν τα επίπεδα ινσουλίνης. Ωστόσο η αύξηση στα επίπεδα ενέργειας είναι φευγαλέα. Τα προϊόντα και τα τρόφιμα που είναι φορτωμένα με ζάχαρη αλλά δεν περιέχουν πρωτεΐνες, λίπη ή φυτικές ίνες δίνουν στιγμιαία ενέργεια ενώ αμέσως μετά προκαλούν ραγδαία πτώση στο σάκχαρο του αίματος.

Η απότομη πτώση του σακχάρου στο αίμα έχει μια σειρά από παρενέργειες όπως ψυχολογικές μεταπτώσεις, έντονη πείνα, λιγούρες και λαιμαργία (5). Η συχνές αυξομειώσεις στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα επηρεάζουν άμεσα και τα επίπεδα ενέργειας που έχουμε (6).

Εάν θέλετε να αποφύγετε αυτό τέλμα που σας κλέβει ενέργεια επιλέξτε για γλυκό μη-επεξεργασμένους υδατάνθρακες που περιέχουν φυτικές ίνες όπως είναι τα φρούτα. Καλό θα ήταν να μη φάτε ποτέ ένα γλυκό μόνο του με άδειο στομάχι. Καλό θα ήταν να φάτε και κάτι περιέχει πρωτεΐνες.

Αυτό θα σταθεροποιήσει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σας. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι να φάτε ένα μήλο με μια χούφτα αμύγδαλα. Ένα τέτοιο σνακ θα σας δώσει ενέργεια για αρκετή ώρα καθώς και πληθώρα θρεπτικών συστατικών.

Η ζάχαρη ενδέχεται να αυξήσει το ρίσκο καρδιαγγειακών παθήσεων

Η διατροφή που περιέχει καθημερινά ζάχαρη συνδέεται με αυξημένο ρίσκο εμφάνισης πολλών ασθενειών όπως καρδιαγγειακές παθήσεις και εμφράγματα που αποτελούν την νο1 αιτία θανάτων παγκοσμίως.

Τα αποτελέσματα των ερευνών έδειξαν πως διατροφές που περιέχουν πολύ ζάχαρη μπορούν εύκολα να οδηγήσουν σε παχυσαρκία, προβλήματα ρύθμισης σακχάρου, υψηλής αρτηριακής πίεσης, χρόνιας φλεγμονής και αυξημένων τριγλυκεριδίων. Όλα τα παραπάνω είναι παράγοντες υψηλού ρίσκου για καρδιαγγειακά προβλήματα (7).

Επιπλέον, η κατανάλωση ζάχαρης κυρίως από ζαχαρούχα ποτά (αναψυκτικά, καφέδες και χυμούς εμπορίου) συνδέονται με αθηροσκλήρωση. Μια πάθηση που βουλώνουν οι αρτηρίες από λιπίδια που επικάθονται στα τοιχώματα των αρτηριών (8).

Μια μελέτη σε δείγμα άνω των 30,000 ανθρώπων βρέθηκε πως άτομα που κατανάλωναν το 17–21% των ημερήσιων θερμίδων τους από ζάχαρη είχαν κατά μέσο όρο 38% μεγαλύτερο ρίσκο θανατηφόρου καρδιακού περιστατικού σε σχέση με όσους κατανάλωναν μόλις το 8% των θερμίδων τους από ζάχαρη (9).

Ένα κουτάκι αναψυκτικού τύπου κόλα περιέχει 52 γραμμάρια ζάχαρης που ισοδυναμεί με το 10% περίπου των συνολικών θερμίδων που καταναλώνουμε σε μια διατροφή 2000 θερμίδων ημερησίως. Με απλά λόγια ένα και μόλις αναψυκτικό την ημέρα εύκολα μας βάζει στην ομάδα υψηλού κινδύνου για καρδιαγγειακά προβλήματα.

Η κατανάλωση ζάχαρης αυξάνει το ρίσκο εμφάνισης διαβήτη

Σε παγκόσμιο επίπεδο ο αριθμός των διαβητικών διπλασιάστηκε και με το παραπάνω τα τελευταία 30 χρόνια. Υπάρχουν αρκετοί λόγοι για αυτό, ωστόσο ο συσχετισμός με την κατανάλωση έξτρα ζάχαρης και τον διαβήτη τύπου 2 είναι άμεσος. Η παχυσαρκία, η οποία πολύ συχνά σχετίζεται με την κατανάλωση ζάχαρης και άλλων επεξεργασμένων υδατανθράκων όπως το αλεύρι είναι ο ισχυρότερος παράγοντας ρίσκου για εμφάνιση διαβήτη (10).

Η κατανάλωση ζάχαρης για μεγάλο χρονικό διάστημα οδηγεί σε αντίσταση στην ινσουλίνη, μια ορμόνη που παράγεται στο πάγκρεας και ρυθμίζει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Η αντίσταση στην ινσουλίνη οδηγεί σε αύξηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα, πράγμα που αυξάνει το ρίσκο εμφάνισης διαβήτη.

Μια πληθυσμιακή μελέτη που σύγκρινε στοιχεία από 175 χώρες βρήκε πως το ρίσκο εμφάνισης διαβήτη αυξάνετε κατά 1,1% για κάθε 150 θερμίδες ζάχαρης που καταναλώνεται, που ισοδυναμεί με ένα κουτάκι αναψυκτικού (11). Άλλες μελέτες έδειξαν πως άτομα που καταναλώνουν αναψυκτικά με πρόσθετη ζάχαρη συμπεριλαμβανομένου και χυμούς εμπορίου είχαν αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης διαβήτη (12, 13).

Η ζάχαρη προκαλεί λίπος στο συκώτι

Αυξημένη κατανάλωση φρουκτόζης έχει συνδεθεί σε πάρα πολλές περιπτώσεις με αυξημένο ρίσκο δημιουργίας λίπους στο συκώτι (λιπώδης διήθηση στο ήπαρ). Σε αντίθεση με τη γλυκόζη και άλλες μορφές απλών υδατανθράκων που αξιοποιούνται από αρκετούς ιστούς στο σώμα, η φρουκτόζη σχεδόν αποκλειστικά μεταβολίζεται στο συκώτι.

Η φρουκτόζη στο συκώτι μετατρέπεται σε ενέργεια ή αποθηκεύεται ως γλυκογόνο. Ωστόσο είναι εύκολο να γεμίσουν τα αποθέματα του ήπατος, πράγμα που σημαίνει ότι η περίσσεια φρουκτόζη αποθηκεύεται ως λίπος. Μεγάλες ποσότητες πρόσθετης ζάχαρης με τη μορφή φρουκτόζης επιβαρύνουν τη λειτουργία του συκωτιού και συχνά οδηγούν σε μη αλκοολική λιπώδης διήθηση του ήπατος (NAFLD), μια κατάσταση όπου λίπος δημιουργείται στο συκώτι (14).

Μια μελέτη σε πάνω από 5900 ενήλικες βρήκε πως αυτοί που κατανάλωναν αναψυκτικά με πρόσθετη ζάχαρη είχαν 56% περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν NAFLD σε σχέση με τα άτομα που δεν έπιναν τέτοιου είδους αναψυκτικά (15).

Η κατανάλωση ζάχαρης συνδέεται με την εμφάνιση ακμής

Μια διατροφή που περιέχει πολλούς ραφιναρισμένους υδατάνθρακες όπως η ζάχαρη και το αλεύρι συνδέετε με υψηλότερο ρίσκο εμφάνισης ακμής και σπυράκια. Τρόφιμα με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη όπως τα επεξεργασμένα και συσκευασμένα γλυκά του εμπορίου αυξάνουν κατακόρυφα το σάκχαρο του αίματος.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την απότομη αύξηση των επιπέδων ινσουλίνης στο αίμα, πράγμα που οδηγεί με τη σειρά του σε αυξημένη έκκριση ανδρογόνων, λιπαρότητας και φλεγμονής που σχετίζονται άμεσα με τη δημιουργία ακμής (16).

Μελέτες έδειξαν πως οι δίαιτες με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη σχετίζονται με χαμηλότερα ποσοστά εμφάνισης ακμής ενώ δίαιτες με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη σχετίζονται με υψηλότερα ποσοστά (17). Για παράδειγμα μια μελέτη σε 2300 έφηβους έδειξε πως όσοι κατανάλωναν σε τακτική βάση πρόσθετη ζάχαρη είχαν 30% περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν ακμή (18).

Επιπλέον πρέπει να αναφέρουμε πως πολλές πληθυσμιακές μελέτες έδειξαν πως στις αγροτικές κοινωνίες όπου δεν καταναλώνονται επεξεργασμένα τρόφιμα και αναψυκτικά τύπου cola τα περιστατικά ακμής είναι σχεδόν μηδαμινά σε σχέση με αυτά πως μεγαλουπόλεων (19). Τα αποτελέσματα συνηγορούν πως η διατροφή με πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα, αναψυκτικά και γλυκά του εμπορίου επηρεάζουν άμεσα την ποιότητα της επιδερμίδας με αυξημένο ρίσκο εμφάνισης ακμής.

Αυξάνει το ρίσκο εκδήλωσης κατάθλιψης

Μια διατροφή πλούσια σε θρεπτικά συστατικά με φρούτα, λαχανικά και σαλάτες βελτιώνει τη διάθεση και την ψυχολογία. Στον αντίποδα μια διατροφή με ζάχαρη, αλεύρι, επεξεργασμένους υδατάνθρακες, συσκευασμένα γλυκά και έτοιμα φαγητά αυξάνει το ρίσκο εμφάνισης κατάθλιψης.

Η κατανάλωση επεξεργασμένων τροφών με πρόσθετη ζάχαρη όπως τα γλυκά, τα αναψυκτικά, τα ποτά και οι έτοιμοι χυμοί συνδέονται με υψηλότερη πιθανότητα εμφάνισης κατάθλιψης (20,21). Οι ερευνητές πιστεύουν πως οι απότομες διακυμάνσεις του σακχάρου στο αίμα μετά από κατανάλωση ζάχαρης προκαλούν απορρύθμιση στους νευροδιαβιβαστές ενώ πυροδοτούν τη φλεγμονή.

Τα 2 αυτά στοιχεία με τον ένα ή άλλο τρόπο επιδρούν στην ψυχική υγεία (22).

Μια μελέτη σε 8000 άτομα που διήρκεσε 22 χρόνια έδειξε πως άνδρες που κατανάλωναν 67 γραμμάρια ζάχαρης την ημέρα είχαν 23% περισσότερες πιθανότητες εκδήλωσης κατάθλιψης σε σχέση με τους άνδρες που κατανάλωναν λιγότερο από 40 γραμμάρια ημερησίως (23). Μια άλλη μελέτη σε 69,000 γυναίκες έδειξε πως όσες κατανάλωναν μεγαλύτερες ποσότητες πρόσθετης ζάχαρης είχαν αυξημένο ρίσκο εμφάνισης κατάθλιψης σε σχέση με αυτές που κατανάλωναν λιγότερη (24).

Ενδέχεται να οδηγήσει σε πρόωρη γήρανση του δέρματος

Οι ρυτίδες αποτελούν φυσικό σημάδι γήρανσης. Θα κάνουν την εμφάνισή τους αργά ή γρήγορα ανεξαρτήτως της υγείας σας. Ωστόσο η διατροφή παίζει τεράστιο ρόλο στο πόσο σύντομα θα κάνουν την εμφάνισή τους. Η σωστή διατροφή παίζει ωστόσο τεράστιο ρόλο στην αντιγήρανση προσώπου και σώματος.

Τα τελικά προϊόντα προχωρημένης μη ενζυματικής γλυκοζυλίωσης ή αλλιώς Advanced glycation end products (AGEs) είναι ενώσεις που δημιουργούνται όταν καταναλώνουμε πρωτεΐνες και σάκχαρα μαζί. Ενοχοποιούνται από πολλές μελέτες για την πρόωρη γήρανση του δέρματος (25).

Όταν καταναλώνουμε τρόφιμα με επεξεργασμένους υδατάνθρακες όπως το αλεύρι και η ζάχαρη δημιουργούνται στο σώμα μας ενώσεις AGEs οι οποίες ενδέχεται να οδηγήσουν σε πρόωρη γήρανση του δέρματος (26). Οι ενώσεις AGEs καταστρέφουν το κολλαγόνο και την ελαστίνη που είναι τα δομικά συστατικά του δέρματος και αποτελούν θεμέλιο την καλής όψης και της νεανικότητας. Όταν καταστρέφεται το κολλαγόνο και η ελαστίνη το δέρμα χαλαρώνει, χάνει τη στιλπνότητά του και σιγά σιγά κρεμάει.

Σε μια μελέτη γυναίκες που κατανάλωναν περισσότερους υδατάνθρακες συμπεριλαμβανομένου σάκχαρα, είχαν περισσότερες ρυτίδες γήρανσης σε σχέση με αυτές που κατανάλωναν περισσότερες πρωτεΐνες και λιγότερους υδατάνθρακες αντίστοιχα (27). Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα πως η λήψη λιγότερων υδατανθράκων σχετίζεται με καλύτερη ποιότητα και όψη του δέρματος.

Μπορεί να προκαλέσει γήρανση των κυττάρων και των ιστών

Τα τελομερή είναι δομές που συναντούμε στο τελείωμα των χρωμοσωμάτων τα οποία περιέχουν όλο το γεννητικό υλικό του κάθε ανθρώπου. Τα τελομερή λειτουργούν ως «καπάκι» εμποδίζοντας την αλλοίωση ή καταστροφή των χρωμοσωμάτων.

Όσο γερνάμε τα τελομερή από τη φύση τους μικραίνουν πράγμα που οδηγεί στην κυτταρική γήρανση και δυσλειτουργίες (28). Αυτό αποτελεί μια φυσιολογική διαδικασία, ωστόσο ένα κακό lifestyle και μια κακή διατροφή επιταχύνουν την όλη διαδικασία. Όταν καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες ζάχαρης βρέθηκε πως επιταχύνεται ο εκφυλισμός και η σμίκρυνση των τελομερών, πράγμα που οδηγεί σε κυτταρική γήρανση (29).

Μια μελέτη σε 5309 ενήλικες έδειξε πως η τακτική κατανάλωση αναψυκτικών με πρόσθετη ζάχαρη σχετίζεται με σμίκρυνση των τελομερών και πρόωρη κυτταρική γήρανση (30).

Η καθημερινή κατανάλωση λίγο παραπάνω από μισό λίτρο αναψυκτικών με πρόσθετη ζάχαρη ισοδυναμεί με 4,6 χρόνια πρόωρης γήρανσης, ανεξαρτήτως από άλλους παράγοντες όπως διατροφή, κάπνισμα και αστική μόλυνση (31). Εάν καταναλώνετε τακτικά ζάχαρη σε οποιαδήποτε μορφή η λήψη αντιοξειδωτικών συστατικών και στοιχείων επιβάλλεται.

Ενδέχεται να αυξήσει το ρίσκο εμφάνισης καρκίνου

Η μεγάλη κατανάλωση ζάχαρης αυξάνει το ρίσκο εμφάνισης μιας σειράς από καρκίνους. Καταρχήν μια διατροφή με τροφές και ποτά που περιέχουν ζάχαρη ενδέχεται να οδηγήσουν σε παχυσαρκία, πράγμα που αυξάνει σημαντικά το ρίσκο εμφάνισης καρκίνου (32).

Επιπλέον η διατροφή υψηλή σε ζάχαρη και επεξεργασμένους υδατάνθρακες προκαλεί χρόνια φλεγμονή στο σώμα και μπορεί να οδηγήσει σε αντίσταση στην ινσουλίνη. Και τα δύο στοιχεία αυτά αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου (33).

Μια μελέτη σε πάνω από 430,000 άτομα βρήκε πως η κατανάλωση πρόσθετης ζάχαρης σχετίζεται με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης καρκίνο του οισοφάγου, καρκίνος του επιθηλίου των πνευμόνων (υπεζωκότα) και καρκίνο του λεπτού εντέρου.

Μια άλλη μελέτη έδειξε πως γυναίκες που κατανάλωναν τσουρέκια, cookies και άλλους τύπους γλυκών ψωμιών πάνω από 3 φορές την εβδομάδα είχαν αυξημένο κατά 1,42 φορές ρίσκο εμφάνισης καρκίνο του ενδομητρίου σε σχέση με γυναίκες που κατανάλωναν λιγότερο από μισή φορά την εβδομάδα αντίστοιχα τρόφιμα.

Άλλα σοβαρά προβλήματα και βλάβες που προκαλεί η ζάχαρη στην υγεία

Εκτός από το αυξημένο ρίσκο και τους κινδύνους που αναφέρουμε παραπάνω η ζάχαρη μπορεί να προκαλέσει βλάβες και ζημίες με πολλαπλούς τρόπους.
Έρευνα έδειξε πως η ζάχαρη μπορεί να προκαλέσει τα παρακάτω:

  • Ενδέχεται να δημιουργήσει προβλήματα στα νεφρά: Εάν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα είναι υψηλά για μεγάλα χρονικά διαστήματα μπορεί να προκληθεί βλάβη στα αιμοφόρα αγγεία των νεφρών, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερες ζημιές.
  • Σοβαρά προβλήματα στην υγεία των δοντιών: Εάν τρώτε πολύ ζάχαρη τα δόντια σας κινδυνεύουν με τρύπες και κοιλότητες. Τα βακτήρια στο στόμα σας «θρέφονται» από τη ζάχαρη απελευθερώνοντας υποπροϊόντα που καταστρέφουν τα δόντια σας.
  • Αυξημένο ρίσκο εμφάνισης ουρικής αρθρίτιδας: Η ποδάγρα ή αλλιώς ουρική αρθρίτιδα είναι μια φλεγμονώδης κατάσταση που συνοδεύεται από πόνο στις κλειδώσεις. Η πρόσθετη ζάχαρη αυξάνει το ουρικό οξύ στο αίμα πράγμα που επιδεινώνει την αρθρίτιδα και τα συμπτώματά της.
  • Απότομη χειροτέρευση στις γνωστικές και εγκεφαλικές λειτουργίες: Διατροφή που περιλαμβάνει μεγάλες ποσότητες ζάχαρης επιδρά αρνητικά στη μνήμη ενώ αυξάνει το ρίσκο εμφάνισης γεροντικής άνοιας.

πηγη healthia.gr

Το news-nea.gr ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρει περί των επωνύμων ή ανωνύμων σχολίων - απόψεων που φιλοξενεί. Σε περίπτωση που θεωρείτε πως θίγεστε από κάποιο εξ αυτών, επικοινωνήστε μέσω εμαιλ έτσι ώστε να αφαιρεθεί. Σχόλια που θα υποπέσουν στην αντίληψή μας, με αναφορές σε προσωπικά δεδομένα, τηλέφωνα, εμαιλ, υβριστικά ή συκοφαντικά, αλλά και αυτά που παραπέμπουν σε διαφήμιση θα αφαιρούνται.

Facebook Σχόλια

Σχετικά Άρθρα

Back to top button